Bu defa İsrail ve Filistin ortasındaki sorun nedeniyle bu durum gündem oldu. Çoklukla gençlerin kullandığı toplumsal medya platformu TikTok’ta Filistin’e artan destek, birçok İsrail destekçisini şaşırttı.
Şaşırmanın daha da ötesi, bu algının Çin tarafından yürütüldüğü ve gençlerin zihinlerini bulandıran bir platformdan öteye gitmediğine kadar türlü türlü tenkitler getirildi. Pekala TikTok’ta, bilhassa Amerikalı gençlerin Filistin’i desteklediği ne kadar gerçek?
Harvard Üniversitesi ve Harris Üniversitesinin yaptığı bir ankete nazaran, 18-24 yaş ortasındaki Amerikalıların %51’i, Filistin’i destekliyor.
ABD Temsilciler Meclisi Üyesi olan Mike Gallagher’ın bu bahisle alakalı ele aldığı, kan kusup kızılcık şerbeti içtiği bir yazıya denk geldik. Yazının en başında kendisi İsrail’i desteklediğini alenen ortaya koyuyor. Bunun üzerine Filistin’i destekleyen Z neslinin beyinlerini yıkadığını düşündüğü TikTok algoritmasını da gaye alıyor.
“Amerikalıların çoğunluğu, dünya görüşü olarak bu kadar ahlakî açıdan iflas etmiş bir görüşü nasıl benimsedi?” sorusunu yöneltirken gençlerin artan TikTok kullanımına vurgu yapıyor. Bugün, Z neslinin yarısından fazlası için TikTok, en çok kullanılan toplumsal medya platformu ve Amerika’da da epey yaygın. Gallagher, bu algoritmayı da Amerika’nın en kıymetli düşmanı Çin Komünist Partisi (ÇKP) tarafından denetim edilmesine bağlıyor.
(Editör yorumu: “Ahlakî açıdan iflas etmiş bir görüş”ten kastı, Hamas. Lakin bunu, Filistin halkının desteklenmesiyle eş kıymet tuttuğunu görüyoruz.)
TikTok’un ana şirketi ByteDance, Çinli bir şirkettir ve Çin’de özel bir şirket kavramı bulunmamaktadır.
Bu noktayı vurgulamak adına ByteDance’in baş editörü Zhang Fuping’in aynı vakitte şirket içindeki Komünist Parti topluluğunun lideri olduğu biliniyor. Gallagher, ABD’de gençlerin bu uygulamaya büsbütün bağımlı olduğunu, 12-17 yaş ortasındaki bireylerin %69,7’si, 18-24 yaş arasındakilerin %76,2’si ve 25-34 yaş arasındakilerin %54’ü TikTok’u kullandığını söylüyor.
Asıl anlatmak istediği ise TikTok algoritmasını Filistin’e takviye kampanyası oluşturacak formda ayarlayan ÇKP’nin bilgi sansürü yaptığı ve her yaştan Amerikalıyı çeşitli mevzularda etkileyebildiği.
TikTok hakkında olumsuz haber yapan gazetecilere casusluk yaptığını söyleyerek bu uygulamanın bir propaganda yaptığını belirtiyor ve bu uygulamanın “dijital uyuşturucu” olduğunu söz ediyor. Yazısında söz edilen raporlarda da TikTok’un Xinjiang, Tibet, Tiananmen Meydanı ve ÇKP için hassas öteki mevzulardaki içeriği sansürlediğine ve bastırdığına yer veriyor.
Bir rejimin çöküşü her vakit fikirler alanında mı başlar?
Konuyla alakalı pek çok rapor ortaya koyan Gallagher; Amerikalı gençlerin beyninin TikTok algoritması tarafından yıkandığını, X ve Y nesli haricinde Filistin’e verilen dayanakların tek sebebinin kolay bir toplumsal medya uygulaması olduğunu tabir ediyor.
CIA Yöneticisi William J. Burns, FBI Yöneticisi Christopher Wray ve öteki istihbarat üyeleri; TikTok’un oluşturduğu ulusal güvenlik tehdidi konusunda ihtarlarda bulunurken uygulamadaki yaygın Hamas yanlısı propagandaların Amerikalılar için bir uyanış daveti olması gerektiğini yineledi.
Konuyla ilgili bazılarının aklına “O zaman Amerika’da TikTok yasaklansın!” kanısı gelebilir.
TikTok kullanımının anayasal bir hak olduğunu ve onu yasaklamanın Amerikalıların türel haklarını ihlal edeceği savunuluyor. Ancak yabancı rakipler tarafından denetim edilen toplumsal medya uygulamalarının ABD pazarına hâkim olmasına müsaade verilmesi de savunulmuyor.
Ne TikTok’u yasaklamak ne de buna bir pürüz koymak Amerikalıların fikirlerini kısıtlamıyor. Bu yüzden söylenen tek şey, TikTok’un algoritması tarafından Amerikalı gençlerin fikirleriyle oynandığı. Ama bu noktada garip bir durum yaşandı: TikTok, algoritmasıyla ilgili bir yazı paylaştı.
TikTok, teklif algoritmasının ve içerik kurallarının Çin hükûmetinden etkilenmediğini birçok defa belirtti.
TikTok’u eleştirenler, uygulamanın kullanılan dayanak hashtag’lerine dayanarak Filistin yanlısı hashtag’in İsrail yanlısı hashtag’den daha fazla görüntüde bulunduğunu belirtmek dışında rastgele bir ispat sunmadı.
Eleştirilerin akabinde yayımladığı bir blog yazısında TikTok, görüntü hashtag sayılarını açıkça karşılaştırmanın, uygulamanın içeriğini değerlendirmenin “ciddi kusurlu” bir prosedür olduğunu savunarak “yanlış bilgi ve yanlış tanımlamaya” dayalı tenkitlere maruz kaldığını söyledi. Açıklamada, “Öneri algoritmamız taraf tutmaz.'” tabirine yer verildi.
Sadece #standwithisrael ve #freepalestine hashtag’lerine odaklanarak diğer hashtag’lerin kullanıldığı yahut hiç kullanılmadığı birçok görüntü da gözden kaçmış olabilir.
Son 30 gün içinde ABD’de #İsrail ve #Filistin etiketlerini içeren görüntüler yaklaşık 2 milyar kere görüntülendi. Tıpkı mühlet zarfında ABD’de TikTok’ta #freepalestine 233.000 gönderide görüldü; bu, #standwithisrael etiketli görüntülerden tam 38 kat daha fazla.
#Filistin hashtag’i bu mühlet zarfında 237.000 gönderiye etiket oldu. Bu, #İsrail’den yaklaşık 50.000 daha fazla ancak toplam görüntülemelerdeki benzerlik, ortalama #İsrail görüntüsünün daha sık izlendiğini gösteriyor ve bu da TikTok eleştirmenlerinin argümanlarını daha da zayıflatıyor. TikTok, yazısında ortalama #standwithisrael görüntüsünün ABD’de ortalama #freepalestine görüntüsünden daha fazla izlendiğini de ortaya koydu.
Ayrıca mevzuyla ilgili yapılan yeni bir araştırma, Amerika’daki eski nesillerin bilakis yeni nesillerin İsrail sempatisinin giderek azaldığını gösterdi. TikTok’un Amerika’da yasaklanabileceği yeni oluşacak gündemler ortasında olabilir. TikTok’un yayımladığı blog yazısına aşağıdaki kaynaklardan ulaşabilirsiniz.
İsrail-Filistin tansiyonu hakkındaki öteki içeriklerimiz:
