Gün içinde farkında olmasak bile binlerce sefer nefes alıp veriyoruz. Zira yaşamak için oksijene gereksinimimiz var. Nefes yoluyla aldığımız oksijenin bedenimizin her bir noktasına yayılması da en az nefes almak kadar değerli. İşte bu noktada devreye oksimetre ismi verilen bir aygıt giriyor. Oksimetre, kandaki oksijen düzeyini yani SpO2 bedelini ölçerek vücudumuzda oksijenin yayılımını gözlemliyor.
Kandaki oksijen düzeyini ölçmek için kan testi de yapılabilir fakat ayakta tedavilerde ya da devamlı ölçüm gereken durumlarda bir oksimetre kullanmak her vakit çok daha avantajlı bir sistemdir. Üstelik bu aygıt, sahip olduğu teknoloji sayesinde hayli başarılı sonuçlar veriyor. Gelin oksimetre nedir, nasıl çalışır, cinsleri nelerdir yakından bakalım ve kandaki oksijen düzeyinin değerini görelim.
Oksimetre nedir?
Kaymaması için bir ölçü yapıştırıcıya da sahip kıskaç gibisi bir aletin bedenin makul noktalarına takılarak kandaki oksijen düzeyinin yani SpO2 kıymetinin ölçülmesini sağlayan aygıt oksimetre olarak isimlendirilir. Oksimetre; ayakta tedavilerde, anlık SpO2 ölçümlerinde ve kandaki oksijen düzeyinin daima takip edilmesi gereken durumlarda kullanılabilir.
Oksimetre ne işe fayda?
İnsanın gereğince oksijen alması ve bu oksijeni kan yoluyla bedenin her bir noktasına taşıması son derece değerlidir. Kan testi ile bu düzey ölçülebilir lakin vakit alır. Oksimetre sayesinde kandaki oksijen düzeyi saniyeler içinde küçük yanılma hisseleri olsa da son derece başarılı bir biçimde ölçülebilir ve gerekli durumlarda süratli müdahale imkanı sağlar.
Oksimetre nasıl çalışır?
Oksimetre, parmağa ya da kulak göğsüne takıldıktan sonra üzerinde bulunduğu damara kızılötesi ışık gönderir. Kızılötesi ışıkta oksijen taşıyan hemoglobinler çok daha parlak görünür ve aygıt tarafından sayılır. + / – yüzde 2 yanılgı hissesi ile kandaki oksijen düzeyi tespit edilir ve gerekli durumlarda hastaya oksijen dayanağı sağlanır.
Oksimetre hangi durumlarda kullanılır?
Kandaki oksijen düzeyinin tespit edilmesinin gerektiği pek çok farklı durum vardır. Sistemli olarak denetim edilebildiği üzere hastanın şikayetine nazaran o an için SpO2 bedelinin ölçülmesi gereken durumlar da ortaya çıkabilir. Oksimetrenin kullanıldığı kimi durumlar şunlardır;
- Ameliyat öncesinde, sırasında ve sonrasında
- Akciğer ilaçlarının aktifliğini denetim etmek için
- Kişinin aktivite yoğunluğunu kaldırıp kaldırmadığını tespit etmek için
- Hastanın teneffüs takviyesine muhtaçlık duyup duymadığını anlamak için
- Uyku apnesi ve gibisi teneffüs rahatsızlıklarının tespitinde
Oksimetre tipleri:
- Parmak tipi nabız oksimetresi
- El tipi nabız oksimetresi
- Bilek tipi nabız oksimetresi
- Konsol tipi nabız oksimetresi
İsimlerinden de anlaşılacağı üzere oksimetre cinsleri, ölçüm yapan aletin nereye yerleştirildiğine nazaran isimlendirilmişlerdir. Her birinin vazifesi birebirdir. Lakin kullanıldıkları durumlar farklı olabilir. Esasen hangi oksimetre tipinin kullanılması gerektiğine o an uzmanlar karar vermektedir. Kimi akıllı saatler bile kandaki oksijen düzeyini ölçebilirler fakat akıllı saatler için oksimetre demek yanlış olur.
Oksimetre kullanımının ziyanı var mı?
Oksimetrenin yaptığı testin bugüne kadar rastgele bir ziyan verdiği görülmemiştir. Sırf ölçüm yapan alet üzerinde bulunan yapışkan husus birtakım ciltlerde tahriş ya da alerji yapabilir. Devamlı ölçüm gereken durumlarda uzva takılan alet kaydığı için yanlış sonuçlar alınabilir lakin bu bir ziyan değildir. Sorun fark edilir ve tekrar test edilir.
Kandaki oksijen düzeyi SpO2 nedir, ne kadar olmalıdır?
Kandaki oksijen düzeyi ya da doygunluğunu söz eden SpO2 bedeli, nefesle aldığımız oksijenin kan yoluyla bedenin başka bölgelerine başarılı bir formda taşınıp taşınmadığını gösteren en kıymetli kıymetlerden biridir. Sağlıklı insanlarda SpO2 bedeli yüzde 95 ile yüzde 100 ortasında olmalıdır. Bu bedel yüzde 80’in altına düşmedikçe hayati tehlike yaratmaz ancak yüzde 90 altına da insin istenmez.
Kandaki oksijen düzeyi SpO2 bedeli neden düşer?
Kandaki oksijen düzeyi SpO2 bedeli, pek çok farklı nedene bağlı olarak düşebilir. Hatta anlık olarak da sık sık düştüğü durumlar vardır. SpO2 pahasını düşüren birtakım durumlar şu halde;
- Kronik bronşit
- Amfizem
- KOAH
- Astım
- İflas etmiş akciğer
- Anemi
- Doğuştan gelen kalp sorunları
- Sonradan ortaya çıkan kalp sorunları
- Pulmoner emboli
Kandaki oksijen düzeyi ya da doygunluğunu tabir eden SpO2 bedeli hakkında çok daha ayrıntılı bilgi edinmek isterseniz buradaki yazımızı inceleyebilirsiniz. Anlattıklarımız sadece bilgilendirme gayelidir. Herhangi bir rahatsızlık hissettiğiniz vakit en yakın sıhhat kuruluşuna başvurun.
Kandaki oksijen düzeyini ölçen oksimetre nedir, ne işe fayda, nasıl çalışır, çeşitleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak bu değerli aygıt ve SpO2 kıymeti hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik.
