Amerika kıtası birinci defa 15. yüzyılın sonlarında keşfedildi ve bu birinci keşif sonrası arka arda uygar Avrupa ülkeleri bu kıtaya seferler düzenlemeye başladılar. Amerika kıtasında kızılderili olarak isimlendirdiğimiz yerliler yaşamaktaydı. Lakin emperyal Avrupalılar kıtanın yerlilerini orada istemedikleri için soykırıma varan bir katliama başladılar ve bugün sayıları birkaç bin kalana kadar bu kıyımı sürdürdüler.
Amerika kıtasında yüzlerce farklı yerli kabilesi yaşamaktaydı. Hollywood imali Western sinemalarda gösterildiği üzere de yırtıcı değil, tabiatla barış içinde yaşayan insanlardı. Lakin sömürgeciler işte, bilirsiniz. Katledilen ve bugün sayıları birkaç bine düşen bu kabilelerden biri de Mohikanlardır. Son Mohikan romanından uyarlanan sinemalarla tanıdığımız Mohikan ne demek, Son Mohikan öyküsü neden kıymetli gelin yakından inceleyelim.
Mohikan ne demek?
Yerli lisanında Muh-he-con-neok biçiminde isimlendirilen Mohican ya da Mohikan; bugün Amerika Birleşik Devletleri’nin New York eyaletinin Catskill Dağları’nın üst kısmında bulunan Hudson Irmağı civarında yaşamış olan Kuzey Amerikalı Kızılderili kabilesidir. Mohikanlar Algonquian lisanında konuşurlar.
Sömürge devrinde Hollandalı ve İngilizler Mohikanları Nehir Kızılderilileri, Fransızlar ise Kurtlar olarak adlandırıyorlardı. Mohikanlar, Mohegan ve Mahican kabileleriyle akrabadırlar ancak farklı kabilerlerdir. Kolonize edilmeden evvel Mohikanlar beş ana kümeden oluşuyordu ve bu beş kümeden üçü anaerkil bir sisteme sahipti.
Mohikan kabilesi, kümelerden seçilen şeflerden oluşan özel bir takım tarafından yönetiliyordu. Avrupalılar gelip her şeyi karıştırmadan evvel Mohikanlar yüksek doruklarda yaşıyorlardı. Köylerinin etrafı çitlerle çevriliydi ve 20 – 30 konuttan oluşuyordu. Köylerini, mısır tarlaları ve ormanlık alanların ortasına kapalı biçimde kuruyorlardı.
Mohikanlara ne oldu?
Hollandalılar, 1664 yılında birinci sefer Mohikanlarla temasa geçtikleri sırada Mohikanlarla ile Mohawk kabilesi ortasında bir savaş vardı. Savaş sonrası Mohawk kabilesi Schodack’tan Albany’ye göç etmek zorunda kaldı ve giderken bıraktıkları toprakları sömürgecilere sattılar. Mohikan kabilesi kümelerinden Stockbridge de topraklarını satanlar ortasındaydı.
Dağılmaya başlayan kümeler, 1736 yılında bugün Massachusetts eyalet hudutları içinde bulunan Stockbridge bölgesinde toplandılar. Lakin tekrar dağıldılar ve farklı kabilelerle birleştiler. Stockbridge kümesi Wisconsin’e taşınarak Munsee kümesine katıldı. 19. yüzyılda devlet tarafından iki kümeye birtakım haklar tanındı. Bugün Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan 3.500 kişinin Mohikan soyundan geldiği düşünülüyor.
Son Mohikan romanı ve sineması:
The Last Of The Mohicans, Türkçesi ile Son Mohikan romanı; Amerikalı muharrir James Fenimore Cooper tarafından kaleme alınmış ve birinci baskısı Haziran 1826 tarihinde yapılmıştır. Muharririn Leatherstocking Kıssaları serisinin bir modülü olan Son Mohikan romanı, James Fenimore Cooper’ın en sevilen Amerikalı müelliflerden biri haline gelmesini sağlamıştır.
Son Mohikan romanı aslında bir Mohikanı değil, Mohikanlar tarafından yetiştirilmiş bir yerleşimciyi anlatır. İngiliz ve Fransız askerlerin Kuzey Amerika bölgesini ele geçirmek için verdikleri gayretin ortasında kalan Cora ve kız kardeşi Alice, Mohikanlar tarafından yetiştirilerek Şahingöz ismini almış bir yerleşimci tarafından kurtarılırlar.
Son Mohikan öyküsünü işleyen bir kitap ve bir çizgi sinemayla bir arada 1920, 1932, 1936, 1963 ve 1992 yıllarında yapılmış beş farklı sinema var. Günümüzde birçok kişi 1992 üretimi pek de başarılı olmayan son sineması hatırlıyor fakat kıssanın sevenlerine nazaran başka sinemalar, öyküyü çok daha başarılı bir formda işliyor.
Son Mohikan öyküsünün değeri nedir?
Son Mohikan kıssasına ve yaşayan Mohikan sayısına bakarsak ortada son Mohikan diye bir şey olmadığını görüyoruz. Öyküde işlenen baş karakter bile bir yerli değil. Lakin o devir yaşamış Amerikan yerlilerinin hayatını en uygun anlatan kıssa olarak kabul ediliyor. Üstelik yerliler hakkında yazılan ve yapılan tonla sinema ve kitaptan farklı olarak Son Mohikan öyküsü, yerlileri yırtıcı üzere göstermiyor.
Yine de eleştirel bir gözle bakmak gerekirse; James Fenimore Cooper, okuyucuyu bilinmezliklerle dolu bir Mohikan kabilesinin içine götürüyor ancak rehberleri, yerliler tarafından yetiştirilmiş olsa bile soy olarak Avrupa’dan gelmiş bir yerleşimci. Yani muharrir, iki genç kızımızı yerlilerin ortasına gönderirken tekrar de yanlarında eski kıtadan gelen biri olsun istiyor. Elbette, bu çeşit değerlendirmeler subjektiftir.
Son Mohikan ne demek?
Popüler kültür öğeleri vakitle halk lisanına karışarak günlük lisanda kullanılmaya başlayabilir, Son Mohikan da bunlardan biri. Son Mohikan, çeşidinin son örneği manasında kullanılmaktadır. Orijinal öykü, tipinin son örneği olan birini anlatmıyor olsa da lisanımıza Son Mohikan olarak çevrilen sinemanın ismi günlük hayatta bu tıp bir mana kazanmıştır.
Katledilen kızılderili kabilelerinden biri olan Mohikan ne demek, Son Mohikan nedir, Son Mohikan öyküsü neden kıymetli gibi merak edilen soruları yanıtladık ve husus hakkında bilmeniz gereken ayrıntılardan bahsettik. Son Mohikan kıssası hakkındaki niyetlerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
