Uzman olmaya gerek yok; şöyle dikkatli bir gözle tabiata baktığımız vakit kimi şeylerden bol bol, kimilerinden ise oldukça az olduğunu görürüz. Az olan her şey değerlidir ve bu nedenle birtakım madenler, yaygın görülen madenlere nazaran çok daha değerli kabul edilir. Altın ve gümüş, bunlardan kimileri. İnsanlığın var olduğu birinci günlerden beri altın, her vakit paha verilen bir maden olmuştur.
Altının değişmez kıymeti nedeniyle ABD doları altına ve dünya paraları da dolara endekslenmiştir. Yani altın, düğünde çeyrek mi taksak gram mı taksak sorusundan çok daha büyük kıymete sahiptir. Pekala, bu maden nasıl ortaya çıkıyor? Gelin altın nasıl oluşur, nerede bulunur, en çok altın üreten ülkeler hangileri gibi merak edilen soruları yanıtlayalım ve ülkemizdeki altıncılık hakkında biraz ayrıntılı bilgi görelim.
Altın nasıl oluşur?
Dünyamızın çekirdeğinin biraz üstünde magma ismi verilen çok sıcak ve eriyik halde bir alan bulunur. İşte bu alanda eriyik halde bulunan onlarca farklı bileşenden biri de altındır. Magmada patlamalar olur, basınç düşmeleri yaşanır, sarsıntılar olur ve o eriyik hususlar vakit zaman yüzeye yaklaşır. Yüzeye yaklaştıkça da soğur ve katı hale gelir.
İşte tam bu noktada beşerler devreye giriyor. Muhtemelen kimi altınlar o kadar üst çıkmıştı ki gözle görülür yerlerde geziniyorlardı. Bunu fark eden beşerler, biraz da şurayı kazayım diye düşünerek kayaçların ortasında bulunan altınları fark ettiler. İşte bu noktadan sonra altına hamle başladı.
Altın madenleri bazen yerin oldukça altında olabilir. Fakat birtakım dış etkenler ve sarsıntı üzere tabiat olayları nedeniyle yüzeye epeyce yakın altın madenleri de vardır. Elbette yüzlerce yıldır altın kovaladığımız için artık yüzeyde pek altın bulunmaz. Bu nedenle son teknoloji kullanılarak özel altın madenleri oluşturulur ve kayaçlar ortasına gizlenmiş altınlar keşfedilir.
Altın nerelerde bulunur?
Dünyanın çabucak her yerinde altın vardır lakin kimilerinde milyonlarca ton, kimilerinde birkaç gram. Doğanın takdiri. Uzmanlar; toprak kıymetlerine, toprak rengine, etraftaki bitki örtüsüne ve pek çok farklı bilgiye nazaran kıymetlendirme yaparak altın yoğunluğunu keşfederler. Demiri çok olan toprakta, altın da çok olur. Bu çalışmalar evvelce çok daha güçlü süreçlerden oluşuyordu lakin artık teknoloji sayesinde nokta atışı keşifler yapılabiliyor.
Altın yaygın olarak, içinde pek çok mineral bulunan kara kum toprak çeşidinin olduğu bölgelerde ve kuvars kayaların ortasında bulunur. Altın madeni birçok vakit büyük kütleler halinde bulunmaz. Toprak ortasında ince pullar biçiminde ya da kayaçlar ortasında şeritler halinde bulunur.
Altın tespit edildikten sonra hafriyat yapılarak tonlarca toprak çıkarılır. Maden yoğunluğuna nazaran değişse de 1 ton topraktan 10 grama kadar altın çıktığı görülmüştür. Çıkarılan altın, karbon ve siyanür üzere kimyasallar kullanılarak saf hale getirilir. Özel ocaklarda erilir ve sonra artık kaynınızın düğününde geline takmak için hazır hale gelir.
Altın nasıl yapılır?
Altın nasıl yapılır sorusu pek gerçek değil zira anlattığımız üzere altın yapılmaz, bulunur. Fakat bu soruyu sarı altın, beyaz altın ve hatta pembe altın nasıl yapılır şeklinde sormak mümkün. Altının doğal rengi sarıdır. Altını sarartmak için rastgele bir süreç yapılmaz. Altını beyazlatmak için nikel ve platin ile, altını pembe yapmak için ise bakır ile karıştırmak gereklidir. Elbette bu karışımların hayli hassas kıymetleri vardır.
Dünyada en çok altın üreten ülkeler hangileri?
Türkiye Altın Madencileri Derneği internet sitesini incelediğimiz vakit karşımıza dünyada en çok altın üreten birinci 20 ülkenin listesi çıkıyor. Listedeki sayılar 2018 yılına ilişkin. Lakin bunlar aslında ortalama pahalar oldukları için yeni sayılar olarak kabul etmek de mümkün. İşte dünyanın en çok altın üreten ülkeleri;
- Çin – 399 ton
- Avustralya – 312 ton
- Rusya – 281 ton
- Amerika Birleşik Devletleri – 253 ton
- Kanada – 193 ton
- Endonezya -190 ton
- Peru – 155 ton
- Güney Afrika – 123 ton
- Meksika – 121 ton
- Gana – 101 ton
- Özbekistan – 83 ton
- Brezilya – 82 ton
- Papua Yeni Gine – 70 ton
- Kazakistan – 69 ton
- Kongo Demokratik Cumhuriyeti – 64 ton
- Arjantin – 63 ton
- Mali – 57 ton
- Burkina Faso – 55 ton
- Kolombiya – 51 ton
- Filipinler – 46 ton
Türkiye’deki altın yatakları:
- 10 milyon onstan fazla altın bulunan dünya klasmanındaki yataklar;
- Kışladağ
- Çöpler
- 1 – 5 milyon ons ortası altın bulunan orta büyüklükteki yataklar;
- Ağrı Dağı
- Cerattepe
- Çukuralan
- Efemçukur
- Eymir
- Hot
- Karadere
- Kaymaz
- Kızıltepe
- Ovacık
- Öksüt
- Söğüt
- Taç – Çorak
- İvrindi
- Lapseki – Kestanelik
- 1 milyon onstan az altın bulunan küçük yataklar;
- Altıntepe
- Akarca
- Bakırtepe
- Bolkardağı
- Çoraklıtepe
- Gediktepe
- Himmetdede
- İnlice
- Kirazlı
- Kubaslar
- Mastra
- Midi
- Mollakara
- Salinbas
- Sart
- Sisorta
- TV Tower
- Karaağaç
Türkiye’de işletilmekte olan altın madenleri:
- İzmir – Ovacık altın madeni
- Manisa – Kural altın madeni
- Uşak – Kışladağ altın madeni
- Gümüşhane – Mastra altın madeni
- İzmir – Çukuralan altın madeni
- Erzincan – Çöpler altın madeni
- İzmir – Efemçukur altın madeni
- Eskişehir – Kaymaz altın madeni
- Niğde – Bolkardağ altın madeni
- Gümüşhane – Midi altın madeni
- Kayseri – Himmetdede altın madeni
- Fatsa- Altıntepe altın madeni
- Sivas – Bakırtepe altın madeni
- Konya – İnlice altın madeni
- Balıkesir – Kızıltepe altın madeni
- Çanakkale – Lapseki altın madeni
- Balıkesir – İvrindi altın madeni
- Kayseri – Öksüt altın madeni
Yüzlerce yıldır dünya iktisadını şekillendiren altın nasıl oluşur, nerede bulunur, dünyanın en çok altın üreten ülkeleri hangileri üzere merak edilen soruları yanıtladık ve bu değerli maden hakkında bilmeniz gereken kimi kıymetli ayrıntılardan bahsettik.
